گزارش تخصصی بی علاقگی دانش آموزان به درس ادبیات

روابط عمومی انتشارات دکتر راستینه: هدف گزارش حاضر آن است كه نشان ‌دهد كلاس هاي درس ادبيات كسالت‌بار است و عوامل زيادي در اين موضوع نقش دارند ولي با اجراي روش‌هاي متنوع تدريس مي‌توان از ملال‌آور بودن كلاسهاي درس ادبيات كاست و اوقات لذت‌بخشي را در كلاسهاي ادبيات براي دانش‌آموزان به ارمغان آورد. همكاري معلم و مسؤولان مدرسه و دانش‌آموزان و خانواده‌ها شرط موفقيت در اين راه است.

اهميت ادبيات فارسي قولي است كه جملگي برآنند و اهدافي كه براي درس ادبيات برشمرده‌اند نيز گوياي همين مطلب است. و بديهي است كه به آموزش ادبيات به دانش‌آموزان بايد توجه بيشتري كرد زيرا «ادبيات مجموعه‌ي تظاهرات هنري هر قوم است كه در قالب كلام ريخته شده باشد.» درونمايه‌ي ادبيات، انديشه و احساسات و عواطف انساني است و به خوبي مي‌توان دريافت كه ادبيات از اين نظر نزديكترين هنر به انديشه‌ي انسان است. كاركرد ادبيات در زندگي اجتماعي نيز بسيار زياد است كه در تاريخ ايران دوره‌ي مشروطه مثال‌زدني است. سهم ادبيات را در خيزش مشروطيت مي‌توان در آثار دهخدا، اشرف‌الدين گيلاني، عارف، ميرزاده عشقي و … ملاحظه كرد.

راه کارهای مناسب جهت علاقه مند کردن دانش آموزان به درس ادبیات

دریکی ازروزهای آذرماه 85درتابلوی اعلانات آموزشگاه بخشنامه ای دیدم باعنوان : راه کارهای مناسب جهت علاقه مند کردن دانش آموزان به درس ادبیات .بلافاصله این سوال درذهنم بوجود آمدکه چرافقط دانش اموزان ؟مگردبیران ادبیات ماکه وظیفه ی تدریس این درس رابه عهده دارند همگی آنان صددرصد به ادبیات علاقه دارند ؟ پس بهتر ان دیدم که این موضوع رادرابعاد زیرمورد بررسی قراردهم .

1- دبیران ادبیات

2- مسوٴلین آموزش وپرورش

1-دبیران ادبیات ونقش آنان درایجادعلاقه به درس ادبیات

همه ی مامی دانیم که دبیرادبیات نقش اساسی وکلیدی رادرایجاد انگیزه وعلاقه به درس ادبیات دارد به شرطی که تمام پارامترهایی که می شودبه کسی عنوان دبیرادبیات گفت دروجود چنین کسی باشد. بسیاری از دبیران ادبیات ازبدحادثه وبدون هیچگونه علاقه ای این رشته راانتخاب نموده اندوبطورکاملاﹰتصادفی دریکی ازانتخاب های چند گانه وبا استفاده ازابزارهای کمکی دیگرمانند منطقه ی محروم ،منطقه ی بومی،قطب وسهمیه توفیق اجباری نصیب آنها شده است ودراین رشته مدرک اخذ نموده اند. عده ای نیزکه قبلاً دررشته هایی دیگرمشغول تدرس بودند برای راحتی و کسب پرستیژدراین رشته ادامه تحصیل داده باکمک گرفتن ازراهای میان برتوانسته اندخودرابه عنوان دبیر ادبیات قالب کنند .صرف نظرازچگونگی تحصیل دبیران ادبیات ومراکزآموزشی که درآنجا مدرک اخذ نموده اند نکته ا ی که بایستی همه ی دبیران داشته باشند علاقه به این رشته است.کسی که بدون میل باطنی خودوفقط برای کسب مدرک این رشته راانتخاب نموده است هیچگاه نمی توانددرکار خودموفق باشدتاچه رسد به اینکه دردیگران ایجادعلاقه کند.برای همین است که بسیاری ازدبیران محترم ادبیات به این کارخودبه عنوان شغل دوم نگاه می کنند.به عنوان مثال : دبیرما بیشتربه ماشین خودعلاقه داردومترصد فرصتی است تامسافرکش شهری وبین شهری شود.عده ای دیگربا وارد شدن به جریانات سیاسی وتعصب شدید درطرفداری یا کوبیدن دیگران فرصت مطالعه را ازخود گرفته دراین کارتاآنجاپیش می روند که نسبت به همه چیزمخالفند نسبت به آینده ی خودودیگران نیزتصویر تاریکی در ذهن دارندوگویا به جای تدریس ماموریت پاشیدن تخم بدبینی ویاس دارند.عده ای نیزبا کارهای به ظاهرفرهنگی وخدمت به دانش آموزان وفرهنگ شهرشان واردفعالیتهای آموزشی شده اند.این آقایان نیزقبل ازاینکه دلسوزدانش آموزان باشند به فکرپرکردن جیب های خودشانندوسعی شان براین است که تابا تبلیعات برروی دیوارخلق الله خودوموٴسسه ی شان رابه زوربه دیگران بقبولانند.همین آقایان به ظاهرخدمتگزار فرهنگی تاجرماٴب در محیط مدرسه به تشویق دانش آموزان پرداخته که اگرمی خواهید فلان رتبه رادردانشگاه رابیاورید ودرفلان رشه قبول شوید درنزدما ثبت نام کنیدومطالبی را که دانستن آن برای دانش آموزان ضروری است درکلاس های دولتی بیان نمی کنند اما درکلاسی ها ی خصوصی چون پولش رامی گیرند نکات تستی ومهم کنکوررابا دقت توضیح می دهند.مشاهده شده که بعضی از همین آقایان می گویند این چندرغازحقوقی که آموزش وپرورش به ما می دهد فقط برای این است که ما درآموزشگاه حاضرشویم ودفترحضوروغیاب راامضا کنیم .تازه یک ژست عالم گونه وروشنفکررا نیزبه خودگرفته فقط خود وروش خویش راقبول دارند .
ادبیات همانگونه که ازنامش پیداست شامل دوقسم 1-ادب نفس 2- ادب درس
ادب درس اخلاقیات معلم راشامل می شود . یک معلم ادبیات باید همواره مراقب رفتار خویش باشد وبا سعه ی صدردر کلاس با دانش آموزان برخوردکند .اگر دانش آموزی درکلاس بعنوان یک عامل مخل خواست نظم کلاس را ازحالت طبیعی آن خارج کند،این معلم است که باید با صبروحوصله ی فراوان اوراهدایت کند واگرتلاش اومثمر ثمرواقع نشد به اولیا مدرسه ارجاع دهد . نه اینکه عنان اختیار خودراازدست داده شروع به بدو بیراه گفتن به دانش آموزکند که این حالت خود با ادب نفس اوسازگاری ندارد.می بینیم همین معلم ادبیاتی که باید با عشق وعلاقه به تدریس بپردازدوایجادعلاقه نیز کند خود دچارمشکلات روحی وروانی فراوانی است که جلوی تمام فعالیتهای اورا گرفته چگونه می تواند در دانش آموزان ایجاد علاقه کند .
ادب درس ومهمترین عامل درایجاد علاقه ی دانش آموزان رابه ادبیات را می توان درموارد زیرازآنهانام برد :
1- داشتن قدرت علمی مناسب :دبیرادبیات بایستی نسبت به مطالبی که به فراگیران انتقال می دهد آگاهی کامل داشته باشد واگر مطالبی رااز یاد برده بدون هیچگونه رودربایستی به فرا گرفتن آنها از طریق مطالعه وپژوهش اقدام کند چرا که : ( العالم اذا رجع علم )
2- نحوه ی تدریس :خواندن غزلی شیرین ازشاعران غزل سرابا تلفظ درست درابتدای تدریس
3- قرائت اشعاربااحساس : خواندن اشعاربااحساس وحرکات متانسب دست ونگاه عاطفی به دانش آموزان باعث می شود که ازخواندن اشعارلذت ببرند
4- استفاده ازامثال ادبی : درهنگام تدریس ازابیات وحکایات ادبی مرتبط با موضوع تدریس بهره گیری شود .
5- داشتن قدرت حافظه ی شعری مناسب : دبیرادبیات بایددارای حافظه ی شعری مناسب باشد تا به موقع مناسب بتواند ازاستفاده کند .
6- تشویق دانش آموزان به حفظ شعر: اگر دانش آموزان بتوانند اشعارکتاب وکتب دیگررادرذهن داشته باشند می تواند کمک شایانی برای علاقه ی آنان به ادبیات باشد .
7- شرکت دادن دانش آموزان درروند تدریس : اگردر جریان تدریس ومعنی اشعارازدانش آموزان بخواهیم که آنان نیز معنی مورد نظرخودرا ازاشعارومتون ادبی داشته باشندودادن نمره به بهترین معنی علاوه برایجاد علاقه موجب خلاقیت ذهنی انان می شود .
8- نام گذاری گروه های دانش آموزی بانام شاعران ونویسندگان ادب فارسی .
9- استفاده ازدیوان وکتب شاعران ونویسندگان مرتبط با تدریس بعنوان وسیله ی کمک آموزشی
10-استفاده ازکاست تصنیف خوانندگان اشعارفارسی در زنگ های تفریح
11-برگزاری جشنواره های ادبی بانام شاعران ونویسندگان وقراردادن جوایزی ارزشمند وترغیب دانش آموزان به شرکت درآن .
12-استفاده ازاردوهای دانش آموزی به شهرهایی نظیر: شیراز واصفهان

3- نقش مسوٴلین آموزش وپرورش در ایجاد علاقه ی دانش آموزان به درس ادبیات

مسوٴلان آموزش وپرورش درایجاد علاقه ی دانش آموزان به درس ادبیات نقش بسزایی دارند.
همه ی مامی دانیم که سیاست های کلی تعلیم وتربیت دروزارت آموزش وپرورش تدوین واعمال می شود.اگرمسوٴلان اموزش وپرورش نسبت به جایگاه ادبیات بعنوان یک درس پایه توجه ویژه داشته باشنددیگرما شاهد آن نخواهیم بودتادانش آموزان ازروی بی علاقه گی ونداشتن حدنصاب لازم برای دیگررشته ها این رشته راانتخاب کنند.تازه جالب است بدانیم عده ای ازدانش آموزان که درهدایت تحصیلی آنان هیچ رشته ای قیدنشده است توسط هسته ی
مشاوره آنها رابایک نمون برگ به رشته ادبیات هدایت می کنند .وقتی ما کسی رابه اجباربه یک رشته ی تحصیلی فرستادیم دیگرچه انتظاری می رود که فراگیربه این رشته ی تحمیلی علاقه نشان دهد ؟ برای همین است که درکلاس احساس پوچی وسردرگمی می کند.اونه تنهابه
حرف دبیرگوش نمی دهدبلکه بعنوان عامل ایجاد مزاحمت برای دیگران بحساب می آید.پس
سیاست غلط مسوٴلین آموزش وپرورش که سال های سال است آن راانجام می دهندمهمترین
عامل درعدم علاقه ی دانش آموزان به درس ادبیات است .وقتی که دانش آموزان می بینند80درصد پذیرش دانشگاه ها مربوط به رشته های غیرعلوم انسانی است وشانس قبولی دانش آموزان این رشته ویافتن شغلی مناسب درجامعه بسیارکم است واگربه فرض در یکی ازرشته های علوم انسانی پذیرفته شوند بعنوان یکی ازبیکاران جامعه راهی جزرفتن به خدمت مقدس سربازی وپس ازآن وارد بازارآزاد کارشدن وجودندارد‘دیگرجایی برای علاقه ی اوبه ادبیات باقی نمی ماند. مگرمی شود باشعروشاعری شغل ایجاد نمود وشکم خالی را سیرکرد.پس نتیجه ای که می توان ازاین بحث گرفت این است که علاقه آمپولی نیست که با زدن آن به کسی دراونسبت به موضوعی مثلا ادبیات علاقه ایجاد کرد بلکه همانگونه که عرض شدمجموعه عواملی گوناگون باید دست به دست هم دهدتا نسل جوان امروزی ما نسبت به ادبیات وآداب ورسوم وفرهنگ ملت خویش علاقه داشته باشدوبه آن نیزافتخارکند.
دلایل بی علاقگی دانش آموزان به درس ادبیات:

1- آموزش ناكارآمد و كسالت‌بار ادبيات در مقاطع تحصيلي ابتدايي و راهنمايي.
2- ضعف تأليف كتابهاي درسي ادبيات براساس هدفهاي آموزشي از پيش تعيين شده
3- نبود انگيزه كافي و ذوق ادبي در بعضي از معلمان.
4- ديدگاه منفي مسئوولان مدرسه نسبت به درس ادبيات.
5- سركوب شدن ذوق و استعداد ادبي دانش‌آموزان در خانه و مدرسه.
6- آشنا نبودن معلمان به روش‌هاي نوين و فعال تدريس و يا ترس از تغيير روش تدريس.
7- تلقّي منفي خانواده‌ها از درس ادبيات.
8- توجه به محفوظات در آزمونهاي درس ادبيات.
9- بي‌توجهي يا كم‌توجهي به ادبيات در رسانه‌ي ملي تلويزيون.
10- بي‌‌ارتباط بودن بعضي از درسهاي ادبيات با زندگي.
11- سيطره‌ي كنكور بر نظام آموزشي.
راه حل:
– شيوه‌ي تدريس از روش سنتي به روش نوين و مشاركتي تغيير يابد.
2- در گزينش معلمان ادبيات دقت بيشتري شود.
3- در تأليف كتابهاي ادبيات معلمان دلسوز و كار كشته و متخصص دخالت داشته باشد.
4- در طراحي صفحات كتابهاي درسي ادبيات ذوق و سليقه‌ي هنري اعمال شود.
5- معلم ادبيات اهل مطالعه و سرزنده و بانشاط باشد و طوري تدريس كند كه همه عاشق شوند.
6- معلم در دانش‌آموزان انگيزه‌ي مطالعه‌ي غيردرسي را ايجاد كند.
7- از چهره‌هاي ادبي براي شعرخواني يا قصه‌خواني يا بحث‌هاي ادبي در كلاس دعوت شود.
8- كاركرد ادبيات در زندگي براي دانش‌آموزان تبيين شود.
9- زمينه‌ي آشنايي با ادبيات از دوران پيش‌دبستان و دبستان براي دانش‌آموزان ايجاد شود.
10- مسابقات ادبي در مدرسه برگزار شود و از نتايج آن براي كشف استعدادها استفاده شود.
11- به مناسبت تولد يا درگذشت شعرا و نويسندگان مراسمي برگزار شود.
12- آثار ادبي دانش‌آموزان در نشريه‌ي مخصوصي در مدرسه انتشار يابد.
13- از نرم‌افزارهاي رايانه‌اي براي آموزش مفاهيم ادبي سود جسته شود.
14- از آثار سينمايي و تئاتري برگرفته از آثار ادبي استفاده شود.
15- ضعف محتواري كتاب درسي با جزوه‌هاي تكميلي براي مطالعه‌ي آزاد جبران شود.
16- دوره‌هاي آموزشي ضمن خدمت مفيد و جذاب براي معلمان برگزار شود. مانند: فن بيان، آشنايي با سينما و تئاتر، موسيقي سنتي و … .
به موارد برشمرده بالا مي‌توان راه‌حل‌هاي ديگري نيز افزود.
روش‌ها
1. نویسندگان، شاعران و تصویرگران کتاب‌‌های دانش‌آموزی را به مدرسه دعوت کنیم
دعوت از پدیدآورندگان کتاب‌های مفید، اعم از نویسندگان، شاعران و تصویرگران، به‌عنوان «مهمان ماه مدرسه» کار جالبی است. ترجیح دارد که نخست، پیش از حضور فرد در مدرسه، آثار وی به همراه زندگی‌نامه‌ی مختصرش در تابلوی اعلانات نصب شود. سپس در هر زمان و مکان مناسب و با رعایت شرایط روحی، عاطفی و ذهنی دانش‌آموزان، جلسه‌ی «گفت‌وشنود» (به‌صورت تعاملی و ارتباط دوسویه‌ی دانش‌آموزان و مهمان) برگزار گردد. در این روش، زمینه‌ی علاقه‌مند کردن دانش‌‌آموزان به مطالعه و ترغیب آنان به نوشتن، سرودن و نقاشی کردن (بنا به استعدادهای فردی)، بهتر و بیش‌تر فراهم می‌شود. در صورت امکان خرید آثار فرد دعوت شده در مدرسه، استفاده‌ی مناسب‌تری از برنامه‌ خواهد شد.

2. کتابخانه‌ی کلاسی دایر کنیم

تشکیل کتابخانه‌ی کلاس و ایجاد فضایی محدود با برخی کتاب‌های مرجع و ضروری در کلاس، امکان استفاده‌ی آسان‌تر معلمان و دانش‌آموزان را در حین فرایند یادگیری- یاددهی فراهم می‌سازد. اگر فضای کلاس اجازه بدهد، تفکیک کتاب‌های موجود مدرسه به تعداد مساوی بین کلاس‌های مدرسه به‌منظور استفاده‌ی جداگانه‌ی دانش‌‌آموزان از کتاب‌های هر کلاس و جابه‌جایی گردشی کتاب‌ها در هر فصل، با بهره‌مندی از مشارکت فعال دانش‌آموزان به‌عنوان مدیر، معاون کتابخانه‌، در ایجاد شور و ذوق بین آن‌ها، تأثیر فراوانی خواهد داشت.

3. قفسه‌ی کتاب و تابلوی «کتاب‌های تازه‌ای که می‌شناسیم» نصب کنیم

نصب قفسه‌ی کتاب و تابلو برای معرفی کتاب‌های تازه با موضوعات متنوع علمی، تاریخی، ادبی، دینی و … به‌منظور استفاده‌ی دانش‌آموزان، به‌صورت هفتگی در محیطی مناسب، مانند کتابخانه یا راهروی مدرسه، و نیز نصب قفسه‌ی کتاب و تابلوی «کتاب‌های تازه در حوزه‌ی تعلیم‌وتربیت» برای استفاده‌ی معلمان، مربیان و اولیای دانش‌آموزان در فضای دفتر مدرسه یا سالن اجتماعات اولیا، در ترویج کتابخوانی مؤثر خواهد بود.

4. از روش‌های آموزشی خلاق و گروهی در حین فرایند یادگیری- یاددهی استفاده کنیم

مدیران قادرند با تشویق معلمان در «شورای معلمان» و «گروه‌های علمی معلمان مدرسه» به استفاده از روش‌های آموزشی خلاق و گروهی، زمینه‌ی ترغیب دانش‌آموزان را به بهره‌مندی از منابع غیردرسی کتابخانه‌ی کلاسی یا مرکزی مدرسه فراهم سازند. بها دادن به مطالعات و تحقیقات گروهی دانش‌آموزان در درس‌های گوناگون و استفاده‌ی معلمان از منابع غیردرسی در حین آموزش، از شیوه‌های مناسب برای توسعه و تقویت فرهنگ مطالعه و کتابخوانی هستند.

5. «قهرمان ماه کتاب» انتخاب کنیم

انتخاب و معرفی دانش‌آموزان فعال، منضبط و جدی در زمینه‌ی مطالعه و کتابخوانی در هر کلاس، با معیارهای روشن و با روش عادلانه، به‌عنوان «قهرمان ماه کتاب» و اهدای لوح تقدیر با امضای مدیر مدرسه و جایزه‌ی مناسب به‌صورت ماهانه، به‌ویژه در دوره‌ی ابتدایی و راهنمایی، تأثیر زیادی در بهبود وضعیت مطالعه در مدرسه خواهد داشت.
نصب عکس قهرمان ماه کتاب در تابلوی اعلانات و معرفی آن‌ها در مراسم صبحگاه/ ظهرگاه و در جلسات مشاوره با اولیا از شیوه‌های مناسب در این زمینه است.

6. برگزاری نمایشگاه و فروشگاه کتاب به‌صورت فصلی یا سالانه

ایجاد امکان نمایش و فروش کتاب‌های مفید و مرتبط با برنامه‌ی درسی در محیط مدرسه، با مشارکت مراکز فرهنگی و ناشران شایسته، با ارائه‌ی تخفیف ویژه در زمان‌های مناسب، مانند هفته‌ی کتاب یا در آستانه‌ی تعطیلات نوروزی و تابستان، یا در حین برگزاری جلسات مشاوره با اولیا (در حوزه‌ی تعلیم‌وتربیت)، باعث رونق مطالعه و کتابخوانی خواهد شد.

7. کتاب هدیه بدهیم

در طول سال تحصیلی، در مناسب‌های گوناگون، اهدای کتاب (خصوصاً کتاب‌های مرجع)، با رعایت اصول روان‌شناختی، زیبایی‌شناختی و به دور از افراط و تفریط، در ایجاد فضای مطالعه بین دانش‌آموزان مفید خواهد بود.

8. مسابقه‌ی «پرسش‌هایی از کتاب‌ها» برگزار کنیم

ارائه‌ی چند پرسش از سوی معلمان و مربیان به‌صورت هفتگی یا پانزده روز یک‌بار، در سطح کلاس یا مدرسه و اعلام اینکه پاسخ این پرسش‌ها در کتاب‌های کتابخانه‌ی کلاس یا مرکزی مدرسه یافت می‌شود، به رونق مطالعه و کتابخوانی و تقویت روحیه‌ی پژوهشگری در دانش‌آموزان منجر خواهد شد.

9. کتاب‌هایی را که فیلم یا کارتون آن‌ها در تلویزیون نمایش داده می‌شود، معرفی کنیم

در برخی اوقات، بر اساس رمان‌ها یا داستان‌های بلند ادبی، کارتون یا فیلمی در تلویزیون نمایش داده می‌شود. این زمان، شرایط مناسبی است تا دانش‌آموزان با نویسنده‌ی آن کتاب و سایر آثارش آشنا شوند.

10. در کتاب‌های‌ کتاب‌خانه تنوع را رعایت کنیم و امکان استفاده از فناوری ارتباطات و اطلاعات را فراهم آوریم

اگر منابع کتابخانه متنوع باشند، دانش‌آموزان بیش‌تری به مطالعه علاقه‌مند خواهند شد. رعایت تناسب سنی، ذوقی، جنسی، ذهنی و … دانش‌آموزان در تهیه‌ی منابع کتابخانه، بسیار مهم است. البته ایجاد امکان استفاده از رایانه، سی‌دی‌های جذاب و چندرسانه‌ای آموزشی‌ و اینترنت و سایت‌های مفید در حوزه‌ی اطلاع‌رسانی کتاب و مراکز پژوهشی و فرهنگی و ارائه‌ی خدمات جانبی آن، در جذابیت و پویایی فضای کتابخانه تأثیر فراوان خواهد داشت.

11. کتابدار علاقه‌مند، مهربان و باسواد و متخصص داشته باشیم

همان‌طور که کتابخانه، بدون کتاب معنا ندارد، باید دانست که کتابخانه بدون کتابدار نیز کارایی و اثربخشی نخواهد داشت. در حقیقت کتابدار، سکاندار کشتی کتابخانه است. او در زمینه‌ی راهنمایی و تفهیم شیوه‌های مناسب و صحیح مطالعه و پژوهشی، ایجاد انگیزه و شوق مطالعه‌ی روشمند، برقراری نظم ساختاری و موضوعی منابع (نوشتاری و غیرنوشتاری) و … نقش اساسی دارد.

12. با هم به نمایشگاه و فروشگاه کتاب برویم

اختصاص زمانی برای بازدید و خرید از نمایشگاه و فروشگاه کتاب در سطح جامعه، به‌ویژه در زمان برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی کتاب و استانی، فرصت مناسبی برای توسعه‌ی فرهنگ مطالعه و تهیه‌ی منابع مفید و به روز برای کتابخانه‌، بر اساس نظرسنجی از معلمان و مربیان و دانش‌آموزان،‌ خواهد بود.

13. کلاس مطالعه و تحقیق تشکیل دهیم

اگر مدرسه‌ها بتوانند به منظور آشنا کردن دانش‌آموزان با شیوه‌های صحیح مطالعه و منابع مفید، پژوهش‌ گروهی و سخنرانی علمی و ایجاد حلقه‌ی کندوکاو در جهت تقویت تفکر خلاق، تفکر نقاد و تفکر فلسفی بین دانش‌آموزان، کلاس «مطالعه و تحقیق» زیر نظر «معلم راهنما» یا «کتابدار مدرسه» یا «معلم انشا» داشته باشند، گامی اساسی در ترویج عادت به مطالعه و کتابخوانی برداشته‌اند.

14. دانش‌آموزان را به نوشتن ترغیب و از پژوهش‌های آنان نمایشگاه برگزار کنیم

از شیوه‌های مناسب برای تقویت مطالعه، استفاده از کلاس انشاست. از ایده‌های خوب، ترغیب دانش‌آموزان به نوشتن خاطره‌های روزانه یا سفرنامه (تعطیلات نوروز یا تابستان) است؛ چرا که دانش‌آموزان باید کتاب‌های خاطره‌نویسی یا سفرنامه‌ بخوانند تا بتوانند در این دو قالب نوشتاری (ژانر) مطلب بنویسند. درک لذت و در عین حال، زحمت نوشتن توسط دانش‌آموزان، آن‌ها را با ارزش کار نویسندگان کتاب‌ها بیش‌تر آشنا می‌کند.

15. کتاب‌های مرجع موضوعی (فرهنگ‌ها) تهیه کنیم

از راه‌های دیگر تقویت مطالعه، خصوصاً در دوره‌ی نوجوانی، تهیه‌ی کتاب‌های مرجع موضوعی (فرهنگ‌ها) با مشارکت گروهی دانش‌آموزان است. در این شیوه، معملان یا مربیان با ارائه‌ی مدخل‌ها و موضوعات در حوزه‌های گوناگون علمی، دینی، تاریخی و … و تقسیم آن‌ها بین دانش‌آموزان و نیز معرفی و تهیه‌ی منابع مرتبط، و در عین حال، آموزش نگارش مقاله‌های کوتاه و بلند، می‌توانند در طول شش ماه یا یک سال، کتاب مرجع موضوعی را فراهم سازند. این تجربه‌ی فردی و گروهی از خاطره‌های دلچسب دوران تحصیل، منبعی پرانرژی برای سوق دادن دانش‌آموزان به مطالعه و نوشتن خواهد بود.

16. مجلات و سایت‌های مفید ویژه‌‌ی کودک، نوجوان و جوان را معرفی کنیم

اغلب مجلات و سایت‌های مفید، صفحه‌ی معرفی کتاب یا آشنایی با نویسندگان و پژوهشگران را دارند. معرفی این منابع و امکان استفاده از آن‌ها در فضای کتابخانه‌ی مدرسه، زمینه‌ی معرفی کتاب‌ها و نویسندگان را فراهم خواهد ساخت.

17. جشن «عضویت در کتابخانه» برگزار کنیم

در آغاز سال تحصیلی و به هنگام تحویل کارت‌های عضویت در هر کلاس، برگزاری برنامه‌ی کوتاه و شادی با عنوان «جشن عضویت در کتابخانه» خصوصاً در دوره‌ی ابتدایی، لحظه‌های زیبا و خاطره‌انگیزی را برای دانش‌آموزان پدید خواهد آورد. در کنار این برنامه می‌توان از آن‌ها خواست، هر کس حداقل یک جلد کتاب نو و مناسب برای اهدا به کتابخانه‌ی کلاس یا مدرسه‌ی خود بیاورد.

18. در مناسبت‌ها، کتاب‌های مرتبط با آن موضوع را معرفی و از آن‌ها استفاده کنیم

در طول سال تحصیلی، مناسبت‌های تاریخی یا مذهبی متعددی وجود دارند که معرفی و استفاده‌ی کتاب‌های مرتبط و مناسب با آن موضوعات، کاری مفید خواهد بود.

19. از خانواده‌ها کمک بگیریم

از مهم‌ترین موضوعات قابل ارائه در جلسه‌های مشاوره با اولیا، موضوع «ترویج عادت به مطالعه و کتابخوانی و نقش خانواده در این زمینه» است. بی‌تردید، خانواده‌ها مهم‌ترین عامل گرایش فرزندان به مطالعه‌اند.
تهیه‌ی قفسه‌ی کتاب مناسب در منزل برای تشکیل کتابخانه‌ی کوچک خانگی، اختصاص زمان خاصی برای مطالعه‌ی خانواده و … از اقداماتی هستند که توجه به آن‌ها باید از اولیا خواسته شود.

20. از کتاب‌های تصویری، و قصه‌خوانی و قصه‌گویی استفاده کنیم

در دوره‌ی ابتدایی، خصوصاً سال‌های آغازین، استفاده از کتاب‌های تصویری، و قصه‌خوانی و قصه‌گویی برای دانش‌آموزان، تأثیر شگرفی در رونق مطالعه بین آنان خواهد داشت.

نتیجه گیری:

مسأله افت تحصیلی به عنوان قد یمی ترین و بحث انگیزترین مسأله آموزش و پرورش ایران د ر د هه های اخیر بود ه است که فاصله بین وضعیت علمی موجود فراگیران با وضعیت مورد انتظار آنها از حد معقول و مقبول آن فراتر رفته است و منجر به خسارت های اقتصادی، روانی و اجتماعی شد ه است.
شناخت علل فردی، اجتماعی از یک طرف و علل ساختاری و آموزشی نظام تعلیم و تربیت از طرف دیگر مسائل را پیچید ه تر کرد ه است. بد ین منظور برای کاهش افت تحصیلی می توان از تغییر و نوآوری آموزش در عرصه تربیت هنر، نظام ارزشیابی، روش های تد ریس، مشارکت اولیاء، و سبک های مدیریت مدارس استفاده کرد . به امید کاهش افت تحصیلی در مدارس کشور.
منبع: همیار دانشجو